Wydana niedawno „Polityka etniczna Litwy” Małgorzaty Stefanowicz to dobrze udokumentowana praca tłumacząca nam dlaczego możemy mówić o prawno-instytucjonalnej dyskryminacji Polaków w tym państwie.

Wspólnota Polaków na Litwie jest specyficzną gałęzią narodu polskiego. Jest wspólnotą tych, których określamy Polakami za Granicą nie Polonią, by podkreślić, że nie mamy do czynienia z Polakami, którzy emigrowali z Polski, lecz takimi, od których to państwo polskie „emigrowało”.

Polacy na Wileńszczyźnie nie są największą wspólnotą Polaków Kresowych rozciętych granicami dwóch państw (Polaków jest więcej na Białorusi), ale są wspólnotą najbardziej integralną i świadomą narodowo. Spośród wszystkich Polaków kresowych zachowali najwięcej kulturowych atrybutów określających polską tożsamość narodową, łącznie z aktywnym użyciem języka polskiego w życiu codziennym. Jako jedyni też stali się aktorem politycznym, z polskiej tożsamości narodowej czyniąc zarazem cel jak i środek mobilizacji politycznej. Polacy na Wileńszczyźnie stworzyli własną partię oraz szereg instytucji społecznych, przejmując niewielki ale jednak zakres kontroli nad prawno-politycznymi uwarunkowaniami własnej egzystencji, czy to rządząc lub współrządząc w samorządach terytorialnych, czy to współrządząc całą Litwą jako junior-partner litewskich partii politycznych, starając się przeforsować polskie postulaty na tym najwyższym poziomie… – więcej na kresy.pl